بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۱۳ میلادی، اعدام‌ها، به ویژه اعدام محکومان مواد مخدر با شتاب بیشتری ادامه پیدا کرده و بسیاری از فعالان مدنی، به دلایل سیاسی یک سال گذشته را همچنان در زندان سپری کرده‌اند

علی‌ اخوان پور:

سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز سه شنبه، اول بهمن‌ماه، بیست و چهارمین گزارش سالانه خود درباره وضعیت حقوق بشر در ۹۰ کشور جهان و از جمله ایران را منتشر کرد.

در بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۱۳ میلادی، گفته شده است که یکبار دیگر اعدام‌ها، به ویژه اعدام محکومان مواد مخدر با شتاب بیشتری ادامه پیدا کرده و بسیاری از فعالان مدنی، به دلایل سیاسی یک سال گذشته را همچنان در زندان سپری کرده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید اگر چه در ماه سپتامبر گدشته، در پی انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری اسلامی، ده‌ها تن از فعالان حقوق بشر و چهره‌های سیاسی مخالف از زندان‌ها آزاد شدند، جمعی دیگر به اتهام ارتباط با احزاب مخالفی که فعالیت شان ممنوع اعلام شده و نیز رهبران اتحادیه‌های کارگری و گروه‌های دانشجویی همچنان در حبس هستند و دهها تن از استادان و دانشجویان هم، به خاطر فعالیت‌های سیاسی در سال ۲۰۰۵ میلادی، از تدریس و تحصیل بازمانده‌اند.

مجازات اعدام

دیده‌بان حقوق بشر با تکیه بر آمارهایی که از جانب مقام‌های دولت ایران منتشر شده،  در مورد مجازات اعدام در این کشور تصریح می‌کند که تا ماه اکتبر سال ۲۰۱۳ میلادی (مهرماه ۱۳۹۲ خورشیدی) دست کم ۲۷۰ زندانی در ایران اعدام شدند که اتهام ۱۶ تن از این تعداد، محاربه با خدا و ارتباط با گروه‌های مخالف و از جمله هشت زندانی بلوچ بوده است. علاوه براین، ۴۰ تن از زندانیان کُرد هم با اتهام تروریسم در انتظار اعدام هستند. دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید که ارقام واقعی اعدام‌شدگان بسیار بیش از تعداد اعلام شده است و محکومیت آنها در جریان محاکمات ناقص دادگاه‌های انقلاب صورت گرفته است.

در ادامه این گزارش به اعدام‌ کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال نیز اشاره شده و امده است که ده‌ها تن دیگر از محکومان زیر ۱۸ سال در انتظار مجازات اعدام هستند.

محدودیت آزادی بیان و اطلاعات

بخش دیگری از گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر به محدودیت آزادی بیان و اطلاعات اختصاص یافته و در آن گفته می‌شود که به هنگام تهیه این گزارش و براساس آن‌چه که از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز منتشر شده، ۴۰ روزنامه نگار و وبلاگ‌نویس در زندان‌های ایران محبوس هسند.

دیده‌بان حقوق بشر پس از پرداختن به نمونه‌هایی چند، از جمله دستگیری ده‌ها روزنامه‌نگار و بسته شدن روزنامه‌ها و یادآوری مرگ ستار بهشتی٬ وبلاگ نویس و تهدید و آزار خانواده او و نیز مرگ افشین اوصانلو٬ فعال کارگری در زندان رجایی شهر کرج، بر ادامه محدودیت‌ها در عرصه آزادی بیان و ممنوعیت عرضه اطلاعات به مردم تاکید کرده است.

حقوق زنان

در گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر بخشی نیز به حقوق زنان اختصاص دارد و در آن با اشاره به رد صلاحیت حدود ۳۰ تن از زنان داوطلب برای احراز پست ریاست جمهوری، توسط شورای نگهبان، اضافه شده که زنان ایران همچنان در بسیاری از زمینه‌ها با تبعیض و محدودیت دست به گریبانند. در این گزارش، به قانون ازدواج دختران با پدرخوانده که چندی پیش در مجلس شورای اسلامی از تصویب نمایندگان گذشت و سن پایین دختران برای ازدواج در ۱۳ سالگی نیز اشاره شده است.

رفتار با اقلیت‌ها

دیده بان حقوق بشر در گزارش خود به رفتار تبعیض‌آمیز دولت جمهوری اسلامی با اقلیت‌ها هم پرداخته و گفته است که دولت ایران، آزادی بهاییان، بزرگترین اقلیت دینی در این کشور را منع کرده و تبعیض علیه آنان را همچنان ادامه می‌دهد. دیده‌بان حقوق بشر از علی خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری اسلامی نقل قول کرده که بهاییت را «فرقه‌ای منحرف و گمراه کننده» نامیده و گفته است که مردم باید از آنها بپرهیزند.

این گزارش به دستگیری‌ و زندانی کردن نه تنها بهاییان، که سایر اقلیت‌های غیر شیعی و از جمله سُنیان و صوفیان و به محدودیت فعالیت‌های فرهنگی ایرانیان آذری، عرب، کرد و بلوچ نیز اشاره کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر در بخش پایانی گزارش سالانه خود در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بانکی آمریکا و اروپا پرداخته و بر پیامدهای انسانی ناشی از این تحریم‌ها در سال ۲۰۱۳ میلادی، در زمینه تامین مواد دارویی و تجهیزات پزشکی هم تاکید کرده است.