گزارشات سالانه از نقض حقوق بشر در ایران

علی‌ اخوان پور:

گزارشات سالانه از نقض حقوق بشر در ایران فرصتی برای یادآوری وضعیت نگران کننده حقوق بشر در ایران است، همینطور یادمانی برای قربانیان نقض این حقوق. لازمه تهیه این گزارشات دسترسی مدافعان حقوق بشر به منابع یا مستندات است.

به دلیل عدم اجازه دولت ایران به مدافعان حقوق بشر جهت فعالیت به خصوص در حوزه گزارشگری نقض حقوق بشر و همینطور ممانعت از گردش آزاد اطلاعات و بالطبع به رسمیت نشناختن حوزه مستقل اجتماعی از سوی دولت ایران، در حال حاضر امر گزارشگری امری دشوار و خطیر در ایران محسوب می‌شود

به طوری که برخلاف تمام معاهدات و مقاوله نامه‌های حقوق شهروندی و همینطور اعلامیه سازمان ملل متحد در رابطه با حمایت از مدافعان حقوق بشر، در ایران امروز، گزارشگر نقض حقوق بشر باید خطرات فعالیت خود از جانب حکومت را بشناسد و برای آن آماده باشد.

در چنین شرایطی بدیهی است مدافعان حقوق بشر علیرغم دشواری بسیار تنها می‌توانند حجم بسیار اندکی از نقض حقوق بشر در ایران را که در نوع خود یکی از رکوردداران محکومیت از سوی جامعه بین الملل است؛ رصد کرده و یا امکان تحقیق و مستند کردن در رابطه با گزارشات را بیابند. با این حال و با تمام دشواریهای مورد اشاره مدافعان حقوق بشر از پای ننشسته‌اند و همواره برای بالابردن توان دیده بانی خود کوشیده‌اند. این مسئله در حدی است که سازمان ملل متحد با اطلاع از محدودیتهای مدافعان حقوق بشر در ایران، دولت ایران را با استناد به گزارشات مدافعان ایرانی حقوق بشر محکوم کرده و طی ماه جاری درخواست اعزام گزارشگر ویژه به ایران برای بررسی وضعیت حقوق بشر را تایید کرده است.

آنچه که در پی خواهد آمد بخش کوچکی از نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر از سوی دولت ایران در طی یکسال گذشته است که توسط گروه‌ها و مدافعان حقوق بشر و سایر منابع موثق منتشر و به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است.

این گزارشات با جمعاً ۱۰۶۱ صفحه آمار، نمودار و تفصیل در دسته بندی‌های مختلف استخراج شده از مجموع کمتر از پنج هزار مورد گزارش و حاصل ماه‌ها تلاش شبانه روزی بخشهای مختلف مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران با برآورد حداکثر ۱ تا ۳ درصد خطا است. از این رو می‌توان عنوان کرد که این گزارشات به لحاظ جامعیت، مستند بودن و معتبر بودن در نوع خود کم سابقه است.

بصورت کلی این گزارش ۶۳۱۶۳۶۰ مورد نقض حقوق بشر را در طی یکسال گذشته ارایه می‌کند. به دلیل حجم بالای گزارشات و عدم امکان ارایه آن در یک گزارش ناچاراً گزارش به بخش‌های مشخصی جهت سهولت دسترسی هموطنان تقسیم شده است که در ذیل توضیحات مربوطه به گزارشات می‌آید:

گزارش آماری:
در این گزارش که در نوع خود بی‌سابقه است، تلاش شده است در کنار اعلام آمار‌ها و استفاده از اشکال برای بیان میزان ثبت شده نقض حقوق بشر در ایران به توانمندی‌های گروههای مدافع حقوق بشر بر اساس حوزه کاری یا جغرافیایی نیز پرداخته شود.

بنابراین فرد مطالعه کننده متوجه خواهد شد گروههای مدافع حقوق بشر در چه مناطقی از کشور فعال‌تر هستند یا در چه مناطقی ضعیف هستند و همینطور در چه حوزه‌هایی گزارشگری فعالانه صورت می‌گیرد. این مهم می‌تواند با ایجاد امکان تجزیه و تحلیل بیشتر برای مدافعان حقوق بشر به بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران کمک کند.